Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΟΥΜ ΜΕΤΑΞΥ ΚΩΜΩΔΙΑΣ ΚΑΙ ΔΡΑΜΑΤΟΣ Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα

Με το πρώτο του βιβλίο, το ξεκαρδιστικό «Αχ αυτές οι βασίλισσες!», ο Χρήστος Ναούμ ενέγραψε σοβαρές υποθήκες ως συνεχιστής του Τσιφόρου και – γιατί όχι; – του Ταχτσή. Με το ερεβώδες «Γιαρντίμ», το δεύτερο μπεστ-σέλλερ του (στις εκδόσεις Καστανιώτη, πάντα) βούτηξε χωρίς αναισθητικό στο δράμα της φυλής και στις βαθιές πληγές του συλλογικού ασυνείδητου μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Σε αυτό το δραματικό του πόνημα επέλεξε να επικεντρώσει τον αφηγηματικό του φακό σε μια οικογένεια, όπου ανθούν οι παράνομοι έρωτες, η μαύρη μαγεία και η ιεροσυλία ακόμα, με αποτέλεσμα να συνυφαίνονται με αριστοτεχνικό τρόπο οι δημόσιες και ιδιωτικές αμαρτίες και «ύβρεις» (με την αρχαιοελληνική έννοια). Σε ένα πορνείο της Σμύρνης, που εξυπηρετεί όλες τις φυλές που συνωθούνται σε αυτό το κοσμοπολίτικο λιμάνι, ένας έρωτας ανάβει φωτιές – κυριολεκτικά και μεταφορικά. Και στο κωμικό και στο δραματικό έργο του Χρήστου Ναούμ ο έρωτας είτε είναι θεός με έψιλον κεφαλαίο, ένας ζηλόφθονος και κακιασμένος θεός που προκαλεί πολέμους και ταραχές είτε ένα άκακο διαβολάκι που του αρέσει να μπερδεύει τα σώβρακα των ανθρώπων.

Όμως ο Χρήστος Ναούμ έχει και λαμπρό αφηγηματικό έργο ως διηγηματογράφος. Η μικρή φόρμα τού επιτρέπει να εκτυλίσσει ανενόχλητος όλο το ιδιοσυγκρασιακό του μπρίο και να βρίσκει υγιή διέξοδο στην ηφαιστειακή χαρά της ζωής που η επαγγελματική ρουτίνα και η επαχθής καθημερινότητα καταπιέζουν μέχρι θανάτου. Ως διευθυντής σύνταξης κι επιμελητής ύλης του περιοδικού «Εν Χρω» (έκδοση του Συλλόγου Δερματολόγων Ευαγγελισμού) δημοσίευσε κι ανθολόγησε διηγήματα φίλων και γνωστών, αλλά και δικά του, φτιάχνοντας έτσι έναν άτυπο κύκλο δημιουργικής γραφής, που απέκτησε με τα χρόνια υφολογική ομοιογένεια και θεματολογικό προσανατολισμό προς την κωμική ή γκροτέσκα πλευρά της αθηναϊκής πραγματικότητας. Αυτά τα αστικά ταχυδράματα διαβάστηκαν μετά μανίας από τους δερματολόγους της Ελλάδας και τους πελάτες τους, που περίμεναν στην αναμονή για το μπότοξ το επιούσιον, τη σύφιλη ή τα κονδυλώματά τους. Ως ένας από τους τυχερούς που είδανε τα διηγήματά τους δημοσιευμένα σε αυτό το καλαίσθητο επιστημονικό περιοδικό, που χάρη στο μαγικό ραβδί του εμψυχωτή Χρήστου Ναούμ, μετατράπηκε σε τραβηχτικό περιοδικό ποικίλης ύλης, θέλω σήμερα να δηλώσω από αυτό το βήμα ότι βελτίωσα την γραφή μου και η τεχνική μου εξελίχθηκε από την ανάδραση που δέχτηκα μετά τη δημοσίευση κάποιων διηγημάτων μου στο «ΕΝ ΧΡΩ». Όταν χρειάστηκε να βγάλω ένα μικρό σπίλο δίπλα στο αυτί, και περίμενα υπομονετικά στα απογευματινά ιατρεία, η δερματολόγος που θα με εξέταζε μόλις με είδε με αναγνώρισε και με ρώτησε με έκδηλη αγωνία «τι πάθατε;» λες και θα έχανε η Βενετιά βελόνι αν είχα κάτι σοβαρό. Αυτή η θετική ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού βοήθησε το Χρήστο, εμένα και τους άλλους διηγηματογράφους (ευγνώμονες και μη) να προχωρήσουν με περισσότερη τόλμη στον αφηγηματικό τους λόγο, ξεπερνώντας εμπόδια και μπλοκαρίσματα που η αγωγή και το περιβάλλον ορθώνουν εμπρός μας. Γιατί μία από τις ενέργειες της γραφής του Χρήστου Ναούμ είναι η απελευθέρωση της ψυχής του αναγνώστη από ενοχές κι αναστολές. Ο ίδιος είναι ένας ελεύθερος άνθρωπος, ήγουν γνώστης των ορίων, και ξεθεμελιωτής των πλαστών διαχωρισμών και διακρίσεων κάθε είδους.
Τα πρώτα δημοσιευμένα πεζά του Χρήστου Ναούμ τυπώθηκαν στο περιοδικό της έκτης Γυμνασίου Μοσχάτου με τον τίτλο «Πρωτόλειο». Αν και προσανατολιζόταν κάπου ανάμεσα στη Φιλοσοφική και στην Ιατρική, το αληθινό πάθος κι η «Ιθάκη» του ήταν η γραφή και μόνον η γραφή. Τελικά έγινε γιατρός και μάλιστα καλός, με διδακτορικό στην δερματολογία-αφροδισιολογία, με άπειρες επιστημονικές δημοσιεύσεις και ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια, κατέκτησε υψηλούς τίτλους και διευθυντικές θέσεις στον ιατρικό κόσμο… Κι εκεί που έλεγες ότι θα επαναπαυόταν στις δάφνες του… «να ’τον πετιέται από ’ξαρχής κι αντρειεύει και θεριεύει» όπως λέει και το παλιό εκείνο άσμα. Μια καινούργια καριέρα ανοίχτηκε μπροστά του και μάλιστα νικηφόρα. Πήγε παρ’ όλα αυτά στα σεμινάρια δημιουργικής γραφής του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, με καθηγητή τον Στρατή Χαβιαρά, είχε την τύχη να δει το πρώτο του βιβλίο τυπωμένο επαγγελματικότατα από τις εκδόσεις «Καστανιώτη», η υποδοχή του από κοινό και ειδικούς ήταν θριαμβική. Ακόμα κι οι εχθροί του μετατράπηκαν σε άσπονδους φίλους μετά την επαφή τους με την κρυμμένη πλευρά της πολύπτυχης ψυχής του Χρήστου Ναούμ. Το δεύτερο εκδοτικό εγχείρημα ήταν θέμα χρόνου κι επέτυχε κι εκείνο αναλόγως. Τώρα ο Χρήστος ανοίγει τα φτερά του στη δραματική φόρμα. Το θέατρο τον θέλγει και τον προκαλεί, αφού ταιριάζει απόλυτα με τον εξωστρεφή ψυχισμό του και την αδήριτη ανάγκη του προσφοράς στον πλησίον. Στις κρίσιμες εποχές που ζούμε το πηγαίο γέλιο και η υγιής ψυχαγωγία πήραν τη θέση των κλαυθμυρισμών και των ατέρμονων αυτό-ψυχαναλυτικών λαβυρίνθων στους οποίους μας είχαν βυθίσει οι ετεροχρονισμένοι εισαγωγείς του μοντέρνου και του μεταμοντέρνου. Περιμένω με ανυπομονησία, περιέργεια και χαρά να δω την καινούργια συγκομιδή από το συγγραφικό εργαστήρι ενός δερματολόγου-αφροδισιολόγου εν ενεργεία – και με το βαθμό του διευθυντή, μάλιστα… Συγκινούμαι όταν αναλογίζομαι τον Τσέχωφ, φυματικό και κουρασμένο, με πυρετικά μάτια και πονεμένα κόκαλα να θεραπεύει δωρεάν τους ρακένδυτους μουζίκους και ταυτόχρονα με το φως μιας λάμπας θυέλλης να γράφει τα αιώνια κείμενά του. Αυτή η διπλή θεραπεία ατομικού σώματος και συλλογικής ψυχής προοικονομεί την αγιότητα. Κι είμαι διπλά συγκινημένος που βρίσκομαι τόσο κοντά σε έναν σύγχρονο μάρτυρα του εναγώνιου ανθρώπινου πόθο για αξιοπρέπεια, γαλήνη ψυχής και ελευθερία – απελευθέρωση από κάθε δυνάστη.